Inuktut Qaliujaaqpait – Nuitaumajut Pivallianirnulu Ajuinnaaqarnimullu

For an English version of this commentary, see Inuktut Qaliujaaqpait — the product of history and determination. For a version in syllabics, see here.

Upigusummarilaujuvunga tusariamik katinngajingit Inuit Tapiriit Kanatamikkut atangiqsutik angiqtuviniugiangit nutaamik Inuktut allagusiulangaliqtumik, atsirautiqaqsuni Inuktut Qaliujaaqpaimik aniguutititaulauqtumik taanna taqqiq pigiaqqamiutillugu. Inuit Tapiriit Kanatami tukiqaqput “Atausiuqatigiinninginnik Kanataup Inutuinnangita” amisuunngitunillu uutturautitsaqatsiapuq nukiqarnisanik inuqutitta akurni katutjaaqaqatigigutigisimajanginnik suqquitumik annaumagutitsanginnik iluqqusittalu uqausittalu. Tamanna uvannut maannautillugu pijurimanaqtuq.

Juuni 2011-mit taitsumani angajuqqamarigijautsunga Inuit Tapiriit Kanatamikkunut, saqqititsiniqalauqsimavugut sapinngisuta nutausilitiriniqarutitsanik asitjigiarutitsanginnik ilinnianirmik pinasuarutitta. Nuitsigutiqalaujugut Kanatalimaami pinasugutiulangajunik Inutuinnait ilinnianilirininginnik 10-nik sapinngimarittunik imailingagiarutitsaliuqsuta saqqiniqalaujunik katutjaaritsugit tautuqquurutittinik qiturngatinnik pijunnaniqatsiaqujitsuta ilinniasimagialingitigut, attanaittuulutillu Inuttitut iluqqusirmigullu uqausirmigullu. Imailingagiaqujigutiliavut ilaqalaujut inillaigutiqaqtusaunirmik atausiulingatsiatumik Inutuinnalimaat allagunnautitsangannik.

Inutuinnait Kanatamiut arraagugasaalunni takkunga tikiutigasutsimavut tikiutivullu nutaamik piqqusiqtaaqammiulangaliqtumut.

Inutuinnait uqausinginnik piuliaqsijiit iluunnanginni nunalinni Inuit nunangatilimaanginni aqqusiurilaujuvut Inuktut Qaliujaaqpairutitsanik. Tamanna tukilik atausirmik allagusiqalangaliqtiluta iluunnanginni Inuit ilikkurutigitsugit uqausinginni atuqtaugunnaniqatsiatumik.

Tamatuma nutaanguluni allagusiqtangujuq atuqtauninga sukkiitumik pivallialangajuq. Tagataga Inutuinnait allagusinginnik inangiilangatjangittuq asiutitsigutiuniaranilu nunalinni allagusituqarijaujunik, aturatsaliangugami ilauqattalangatillugu tagataga allagusiugiiqtunut piusigiarigutiuluni Inutuinnait tusaumaqatigiigutinginnik. Tunirrutigijavut ullumiujuq qiturngatinnut kinguvaangulaaqtunullu.

Tautunnguarunnaliqqunga Inutuinnait Kanatamiut tusaqattautitsianiqsaulaalirninginnik amiqqaaqatigiigutiqarlutillu illinaqtunik allasimajunnguigutiuvanniatunik ilinniatitsigutitsalianguvalangajunillu piujualunnik ilinniatitsigutitsaliurniq isumaalunnarunnaitillugit qiturngavullu puqtuniqsamik ilinniavimmit ilinniariiqattalirlutik tamaginnik uqausiinnik aturunnasiarlutik allagunnasiarlugik uqaagunnasiarlugillu.

Silarjuami pivallianittinik saanngagatsaqaqattaratta Inutuinnauqatigiitigut. Qallunaat piusinginnik piusiqtaataugasutsimanittinut isuillitausimammat inuusikkut piusivut, ilagiitigut inillangausivut, uqausivullu. Kisiani ullumi tamaanittugut. Arraaguni aniguqsimaliqtuni atuutisimajattinik qimirrugiaqaqattalauratta tukisigumatsuta ullumi kinakkuulirmangaatta sumullu ullumiujuq taimailinganiqalirmangaatta tukisigiaqaqsuta. Uppirusuppungali tagataga kipuutijuunnik aqqutiinnik atuqtutitut piusiqaliratta kingumut qiviatsainanginnariaqarniapitaa uvvaluu sivunirmik atuutigunnasiniaqtatinnik turaarviqangaarnialiqpita. Inuktut Qaliujaaqpaimik atuqtaqasiniq Kanatami Inutuinnalimaanut atuqtausininga tukisigutigivara sivumut ingirragiarumaliriatta iluunnata atausiuqatigiinguluta.

Taimanngat arraaguit sitamaujuqtut aniguqput pivalliatitsigutiqariasilauqsimatillutanit Kanatalimaami pinasugutiulangajunik inuit ilinnianinginnuulingajunik, kajusititsigutiqarunnasilauratta uqausirmik imailijumik “Inuktut” tukiqalangatillugu iluunnatik Inutuinnauqatigiit atunit uqausinginnik, nakimiujaugaluarutik atjigiinngikaluaqpata uqaagusingit. Uvannuli tamanna takugunnarutigiliqtara Inutuinnait atausiuqatigiinngutillugit. Qaanginnaigutigigunnaliqtavut iluunnanginnik piniarnilirinitigut suligatik apuqtaviuvattunik

Uqausittinut kinaunivullu qanuittuunivullu saqqijaaqtauvuq, uqausittalu qanuinngisiarninganut qanuinngisiaqtitauvugut. Niriugutiqarumavunga aturunnaniarluta Inuktut iluunnanginni uqagusirni allagusirnilu sivumullu kajusigutigilugit taimaatsainaq katutjaaqaqsuta nunanik innuisimanasugutittinik pijaqaqatigiigasuppakatta Inutuinnauqatigiitigut

Mary Simon angajuqqaangulauqsimajuq Inuit Tapiriit Kanatami 2011−mi saqqitittitillugit kanatami turaagaq Inuit ilinniarniliriningannut, ilaqalauq&uni atuliqujausimajurmik saqqitittillutik atausirmik titirausirmik Inuit uqausinginnut.